Meryen Ana Klisesi

Anadolu'nun en eski mabetlerinden biridir olan Kızıl Kilise veya Yakubî Kilisesi 1800 yıllık tarihî ile Harput Kalesi kadar yaşlıdır. 

Bu kadim yapı hicretten 402 yıl evvel, milattan 179 yıl sonra inşa ediliştir. Binanın ilk şekli kaledeki putperestlerin putlarını sakladığı bir evdir. Yakubî Hıristiyanları burayı kiliseye çevirmişlerdir. 

Kilise Harput'un doğusunda ve kalenin kuzey doğu köşesine yakın, yüksek bir kayanın üzerindedir. Rivayetlerden anlaşıldığına göre burası, önce bir manastırmış. Müştemilatı yıkıla yıkıla sadece kilise kısmı kalabilmiş. 

Dikkat edilirse kilseler de camiler gibi halkın kolayca ibadet edebilmeleri için merkezi yerlerde yapılırmış. Yakubî Kilisesinin böyle kenarda ve uçurumun üzerinde inşası, buranın bir manastır olabileceği ihtimalini kuvvetlendirir. Zaten önündeki boşluğun üst tarafındaki sur gibi duvarın varlığı da bu düşünceyi tamamlar niteliktedir. 

Kilisenin yeri çukur olduğu için Elazığ Belediyesi, Harput'u ihya ederken buraya da betondan merdivenler döşemiştir. Yolla kilise arasındaki büyük boşluğa bu merdivenlerle inilir. Burası yukarıda da zikredildiği üzere manastırın yıkılan bölümlerinin yeridir. 

Şunu da ilave etmek gerekir ki bir sur görünümünde olan ve şekilsiz taşlardan yapılan kilisenin kuzey duvarı düzdür. Yani hiçbir duvar bağlantısı yoktur. Bu duruma göre kilisenin kuzeyindeki boşlukta yapılan birimler, binaya sonradan ilave edilmiştir. Yani ilk bina bu günkü kilisedir. Diğer üniteler sonradan yapılmış ekler olduğu için esas bina ile inşaat yönünden bir ilgisi yoktur.